Ν.U. Τι βιώσατε στις φυλακές της Χίου;
F. Είναι μια μικρή, παλιά φυλακή. Υπήρχαν 200 άτομα και δέκα θαλάμοι. 20-24 άτομα μένουν στους θαλάμους, υπερπλήρεις. Υπήρχε μόνο μία τουαλέτα και μια μικρή κουζίνα για κάθε θάλαμο. Το φαγητό ήταν πολύ κακό. Εάν κάποιος είχε χρήματα, μπορούσε να ψωνίσει στην αγορά φυλακών. Περισσότεροι από τους μισούς στη φυλακή έπρεπε να τρώνε αυτά τα άθλια γεύματα επειδή δεν είχαν χρήματα. Υπήρχαν πολλές διαφορετικές εθνικότητες εκεί, Ρώσοι, Τούρκοι, Αλβανοί, Κούρδοι, Άραβες, Αφγανοί, Αφρικανοί, Πακιστανοί, Ιρανοί … Όλοι σε ομάδες σύμφωνα με τη γλώσσα και τη χώρα τους.
Όσο για μένα, που είχα συλληφθεί για «παράνομη διακίνηση από την Τουρκία», με έστειλαν μαζί με τους ανθρώπους από την Τουρκία. Ήμουν με τους Τούρκους και τους Αλβανούς που βρισκόταν μέσα σε κατηγορίες διακίνησης. Περισσότεροι από τους μισούς στη φυλακή ήταν πρόσφυγες. Πολλοί από αυτούς μπήκαν επίσης σε κατηγορίες διακίνησης. Επειδή πολλοί πρόσφυγες που δεν έχουν τα χρήματα για να διασχίσουν τα σύνορα διαπραγματεύονται με τους διακινητές και προσφέρονται να οδηγήσουν τη βάρκα για να μην πληρώσουν ή να πληρώσουν λιγότερα. Είχαν τεράστιες ποινές για ένα έγκλημα που δεν έγινε. Μερικές φορές οι διακινητές τους παρατούσαν στη μέση της θάλασσας χωρίς κανέναν να οδηγεί [Σ.τΜ τη βάρκα],έτσι αναγκάστηκαν να οδηγήσουν και τους συνέλαβαν όταν έφτασαν.
Υπήρχε, μάλιστα, ένας Αφγανός που δεν οδήγησε καν τη βάρκα. Αλλά όταν η αστυνομία βρήκε το σκάφος όλοι όσοι επέβαιναν ήταν Ιρανοί και συνέλαβαν αυτόν γιατί ήταν ο μόνος που δεν ήταν Ιρανός. Υπήρχαν άνθρωποι που δεν ήξεραν γιατί συνελήφθησαν. Οι περισσότεροι από αυτούς καταδικάστηκαν σε 8 έως 25 χρόνια. Οι περισσότεροι από αυτούς δεν είχαν δικηγόρο, δεν μιλούσαν τη γλώσσα, δεν είχαν οικογένεια ή φίλους για να τους υποστηρίξουν, επειδή έφυγαν από τις χώρες τους και έχασαν πολλούς συγγενείς τους σε πολέμους. Επίσης, στη φυλακή, υπήρχαν και εκείνοι που συνελήφθησαν γιατί διαδήλωσαν ενάντια στις κακές συνθήκες στα στρατόπεδα προσφύγων.
N.U. Πώς ήταν η σχέση σου με τους ανθρώπους από την Τουρκία;
F: Ρώτησαν αμέσως αυτές τις γνωστές ερωτήσεις: «Ποιος είσαι, γιατί είσαι μέσα;» Όταν είπα «Είμαι Κούρδος, από το κόμμα του HDP, είμαι πολιτικός πρόσφυγας», άρχισαν να τις απειλές. Είπαν: «Δεν θα σε αφήσουμε να ζήσεις εδώ, δεν υπάρχει χώρος για τρομοκράτες εδώ.», «Θα δούμε, πώς μπορείτε να αρνηθείτε, να με αφήσετε να ζήσω», απάντησα. Παρόλο που ήμασταν στον ίδιο θάλαμο, δεν επικοινωνούσαμε για λίγο. Περίπου το ένα τέταρτο των 200 ατόμων στη φυλακή ήταν από την Τουρκία. Η συντριπτική πλειοψηφία ήταν φασίστες. Οι περισσότεροι είχαν οικονομικές δυσκολίες και έπρεπε να συνεργαστούν με διακινητές. Στη φυλακή, ακόμα και όταν είναι άθλια κατάσταση, μπορούν ακόμα να είναι εθνικιστές, φασιστές. Είναι αδύνατο να το καταλάβω αυτό. Ο ρατσισμός κάνει τους ανθρώπους τόσο ανόητους που δεν βλέπουν καν την ίδια τους την καταπίεση.
N.U. Βρέθηκες αντιμέτωπος με φυσική βία μέσα μέσα στη φυλακή;
F: Όχι. Σταδιακά μου έδειξαν ακόμη και σεβασμό. Δεν καταλαβαίνω ακόμα γιατί. Ήμουν διαφορετικός από αυτούς. Είχα ένα ενεργό πολιτικό παρελθόν και εμπειρία από φυλακή στην Τουρκία. Η προσέγγισή μου στους ανθρώπους ήταν διαφορετική. Όταν είχαν δυσκολίες μεταξύ τους, άρχισαν να με συμβουλεύονται και να με εμπιστεύονται όλο και περισσότερο επειδή ήμουν πιο έμπειρος. Έπαψα να είμαι κάποιος που δεν θα τον άφηναν να ζήσει και έγινα ένας ειδικός στις συμβουλές. Όχι μόνο Τούρκοι, αλλά και πρόσφυγες από τον διπλανό θάλαμο με συμβουλεύονταν. Υπήρξαν πολλές περιπτώσεις κλοπών μέσα στη φυλακή. Εγώ έκρυβα τα αντικείμενα, τα χρήματα και τα τσιγάρα των Ιρανών που ζούσαν στον διπλανό θάλαμο. Υπήρχαν εκατοντάδες κάρτες τηλεφώνου, δεκάδες πακέτα τσιγάρων, ένας τόνος χρημάτων στο ντουλάπι μου. Κανείς δεν τόλμησε να κλέψει τίποτα από το ντουλάπι μου. Με αποκαλούσαν «γιατρό» και με σεβάστηκαν.
N.U. Συνάντησες τους Μολδαβούς καπετάνιους στην φυλακή;
F: Ναι, είχαμε κάποια προβλήματα στην αρχή. Οι καπετάνιοι πίστευαν ακόμα ότι τους είχα καταδώσει. Οι φίλοι τους ήρθαν να με τιμωρήσουν. Όταν τους είπα ότι φυλακίστηκα άδικα εξαιτίας αυτών, ζήτησαν συγνώμη και έφυγαν. Τότε ήρθαν και ζήτησαν: «Αν γνωρίζεις τους διακινητές στην Τουρκία που έδωσαν τη δουλειά στους δύο καπετάνιους, επικοινώνησε μαζί τους. Δεν πλήρωσαν ποτέ χρήματα στους καπετάνιους. Οι οικογένειές τους βρίσκονται σε μια πολύ δύσκολη κατάσταση στη Μολδαβία». Αλλά ήταν αδύνατον για μένα να βρω τους διακινητές. Τότε ήρθαν οι δύο καπετάνιοι και είπαν, «Αν μας δώσεις χρήματα, θα αλλάξουμε τη κατάθεση μας για εσένα στο δικαστήριο». Απάντησα, «Η αλλαγή της κατάθεσής σας δεν έχει σημασία για εμένα, θα φύγω από εδώ ούτως ή άλλως.» Συνέχισαν να καταθέτουν εναντίον μου στο δικαστήριο. Και οι δύο καταδικάστηκαν σε 8 χρόνια και 4 μήνες.
Ν.U. Πώς βρήκες τον δικηγόρο σου;
F: Βρήκα έναν δικηγόρο από την Αθήνα μέσω των συντρόφων μου από την Τουρκία. Ήμουν σίγουρος ότι θα είμαι ελεύθερος σε ένα μήνα. Όταν η ένστασή μου απορρίφθηκε, παρουσιάσαμε περισσότερα στοιχεία. Η διαδικασία διαρκούσε όλο και περισσότερο. Έπρεπε να περιμένουμε το δικαστήριο. 3 μήνες αργότερα, ένας φίλος από την Τουρκία και η αδερφή μου ήρθαν να καταθέσουν για μένα, αλλά αυτό δεν σταμάτησε την κράτησή μου. Μετά, το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου [ΣτΜ 2016] συνέβη στην Τουρκία. Έτυχε μάθω, έκπληκτος, ότι ήμουν σε μια λίστα με σαράντα χιλιάδες άτομα που δόθηκαν στην Interpol. Μια μέρα η διοίκηση της φυλακής με κάλεσε. Νόμιζα ότι η ημερομηνία δικαστηρίου μου είχε έρθει νωρίτερα και είχα ελπίδες. Αλλά, τελικά [ΣτΜ μου είπαν] πως έπρεπε να δικαστώ από την Interpol στη Λέσβο και να μεταφερθώ στην Τουρκία. Πήγα στο δικαστήριο δύο φορές. Ο υπεύθυνος μεταφραστής δεν μιλούσε Τουρκικά. Υποβάλαμε αίτημα για αλλαγή του μεταφραστή, αλλά απορρίφθηκε. Το δικαστήριο αποφάσισε να με εκδώσει στην Τουρκία. Στην πραγματικότητα, έπρεπε να ολοκληρώσω την ποινή μου στην Ελλάδα πρώτα και μετά θα με επιστρέφανε στην Τουρκία. Καταθέσαμε έφεση στο ανώτερο δικαστήριο. Περιμέναμε τρεις μήνες για αυτό.
N.U. Πώς έγινε αντιληπτή στην Ελλάδα η απόφαση για την έκδοση σου στην Τουρκία;
F.: Η υπόθεσή μου ήταν ήδη γνωστή. Είχα δώσει συνεντεύξεις σε καποιες εφημερίδες μέσα από τη φυλακή. Μετά από αυτό, δύο ΜΚΟ από την Αθήνα ανέλαβαν την υπόθεση μου. Αναλαμβάνοντας την νομική εκπροσώπηση και τα δικαστικά μου έξοδα. Η τελευταία μου ακρόαση ήταν στη Σύρο (ένα νησί στο Αιγαίο Πέλαγος). Η οικογένειά μου και το πολιτικό κίνημα στο οποίο συμμετέχω, ήταν πολύ υποστηρικτικά. Είχα επίσης φίλους στην Ελλάδα. Ανέλαβαν την υπόθεση μου καλοί δικηγόροι και κατάφερα να αποδείξω την αθωότητά μου. Ένας εκπρόσωπος του HDP ήρθε στο δικαστήριο, καθώς και ένας καθηγητής νομικής από την Αθήνα. Η αδελφή μου κατέθεσε και πάλι. Η αίθουσα ήταν γεμάτη από ανθρώπους που με υποστήριζαν. Όταν έγινε γνωστή η υπόθεση μου, μια αριστερή ομάδα στη Σύρο ξεκίνησε μια εκστρατεία για την υπεράσπιση μου. Έγραψαν το όνομά μου σε ένα τεράστιο πανό στην πόρτα του δικαστηρίου και μαζευτηκαν πολλοί άνθρωποι στην αίθουσα του δικαστηρίου. Είδα το πανό την ημέρα της δίκης. Δεν ήξερα κάτι για αυτό. Νέοι που δεν με ήξεραν με στήριζαν στην δίκη. Ήμουν πολύ συγκινημένος. Όταν ο δικαστής μιλούσε χαμηλόφωνα, αυτοί οι νέοι έλεγαν, «Δεν μπορούμε να ακούσουμε!» Και φώναζαν. Χάρη σε αυτήν την τεράστια υποστήριξη, κατάφερα να αποδείξω την αθωότητά μου. Ήρθα στην Αθήνα μετά από 13 μήνες κράτησης.
N.U. Πώς αποτιμάς τη νομική διαδικασία στην Ελλάδα για τους μετανάστες;
F: Οι μετανάστες δεν μπορούν να εξηγήσουν τα προβλήματά τους. Οι διερμηνείς είναι πολύ κακοί και οι μετανάστες δεν μπορούν καν να επικοινωνήσουν με τους δικηγόρους τους. Εάν δεν υποβάλει κανείς πρόσθετα αποδεικτικά στοιχεία στο δικαστήριο, ο ανακριτής κλείνει την υπόθεση και στη συνέχεια ορίζεται η νέα ημερομηνία της δίκης . Έτσι, κανείς δεν καταλαβαίνει πραγματικά την υπόθεσή σου. Αποφασίζεται σε μία συνεδρίαση, πολύ γρήγορα. Αποφασίζουν σύμφωνα με τις γνωμοδοτήσεις του προηγούμενου εισαγγελέα και του δικαστή χωρίς καν να σε κοιτάξουν, ή ακόμα και να σε κοιτάξουν δεν σε ρωτούν τίποτα. Η ακρόαση διαρκεί μόνο 5 έως -10 λεπτά.
N.U. Βρίσκεσαι στην Αθήνα εδώ και τρία χρόνια, πως είναι η ζωή σου εδώ;
F: Έχω έναν καλό κύκλο [ΣτΜ ανθρώπων] στην Αθήνα, χάρη στους Έλληνες φίλους μου. Ήρθα σε επαφή με τους πολιτικούς πρόσφυγες από την Τουρκία καθώς και με ελληνικές κομμουνιστικές και αναρχικές ομάδες. Δεν είμαι μέλος κάποιας ομάδας, αλλά δεν θέλω να αποσυνδεθώ από τον αγώνα. Ένα από τα κύρια ζητήματα είναι ο αγώνας των προσφύγων. Υπάρχει ένας μεγάλος αγώνας για την υποστήριξη των μεταναστών. Ζω στη γειτονιά των Εξαρχείων. Εδώ ξεκίνησαν οι πρώτες εξεγέρσεις κατά την περίοδο της Χούντας. Πολλές πολιτικές ομάδες έχουν ακόμη την έδρα τους εδώ. Αν και βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, είναι μια περιοχή όπου όλοι οι «άλλοι» [ΣτΜ οι διαφορετικοί] μπορούν να ζήσουν και όπου οι πρόσφυγες αισθάνονται ασφαλείς. Με τη σειρά τους, τα ναρκωτικά είναι σκόπιμα δημοφιλή . Το ποσοστό εγκληματικότητας στη γειτονιά έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Φυσικά, το κράτος θέλει να κρατήσει τους πρόσφυγες μακριά από το κέντρο της πόλης. Η μεγαλύτερη εκλογική υπόσχεση της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας ήταν να απομακρύνει τους πρόσφυγες από τις συνοικίες που ζουν. Κέρδισαν τις εκλογές με ξενοφοβία, με το σύνθημα «Θα καθαρίσουμε τις μολυσμένες πόλεις». Όταν εκλέχτηκαν, το πρώτο μέρος που επιτέθηκαν ήταν τα Εξάρχεια. Χιλιάδες αστυνομικοί μπήκαν στη γειτονιά. Εκκένωσαν βίαια σχεδόν όλες τις καταλήψεις όπου ζούσαν πρόσφυγες και απώθησαν, σταδιακά, τους πρόσφυγες έξω από την πόλη.
N.U. Υπήρχε αντίσταση στην γειτονία κατά τη διάρκεια αυτών των επιθέσεων;
F: Περίμενα οι ισχυρές αναρχικές ομάδες θα προβάλλουν σθεναρή αντίσταση. Αλλά η ψυχολογική προπαγάνδα της κυβέρνησης μείωσε τη δυναμική της αντίστασης. Υπήρχαν κάθε βδομάδα σύγκρουσεις με την αστυνομία και μαζικές διαδηλώσεις στη γειτονιά. Ωστόσο, δεν υπήρξε σταθερή απάντηση στην αστυνομική βία. Ο φόβος ήταν διάχυτος και έκαμψε την αντίσταση. Οι ομάδες που υποστήριξαν τους πρόσφυγες και είχαν κάνει καταλήψεις σε κτίρια δεν προστάτευαν τις καταλήψεις μετά τις αναγκαστικές εξώσεις. Στην πραγματικότητα, [ΣτΜ αυτό που έκανε] η κυβέρνηση ήταν να αυξήσει τον αριθμό της αστυνομίας και το βαθμό της βίας επίσης. Αυτό το απλό σχέδιο λειτούργησε. Η αντίσταση των φοιτητών στο πανεπιστήμιο είναι πιο δυναμική τώρα. Η ικανότητα αντίστασης μέσα από κοινωνικούς αγώνες μειώνεται και αυξάνεται, κατά καιρούς, σε κάθε χώρα. Μερικές φορές μετατρέπεται σε ρουτίνα. Μερικές φορές υποχωρεί. Μερικές φορές υπάρχει μια έκρηξη όταν τα πάντα αναβαθμίζονται. Ακριβώς όπως η αντίσταση [ΣτΜ στο πάρκο του] Gezi [στην Τουρκία]. Το Gezi ήταν ένα κίνημα που καμία πολιτική οργάνωση δεν θα μπορούσε να οργανώσει ή να κατευθύνει. Εάν το κράτος συνεχίσει να χρησιμοποιεί βία και να εμποδίζει σταθερά την ελευθερία, η κοινωνία θα αντιδράσει και στην Ελλάδα. Μπορεί οι κοινωνικές αντιστάσεις να έχουν μειωθεί στην Αθήνα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο κόσμος το προσπερνάει. Η κοινωνική συνείδηση θα αντιδράσει.
[1] H πρώτη δημοσίευση της συνέντευξης έγινε στο περιοδικό birartibir.org
