Μετά το τραγικό ναυάγιο την παραμονή των Χριστουγέννων του 2021 κοντά στο ελληνικό νησί της Πάρου, ο 39χρονος Kheiraldin A. και οι 32χρονοι Abdallah J. και Mohamad B. συνελήφθησαν ως διακινητές για την πλοήγηση του σκάφους (Διαβάστε περισσότερα). Από τότε κρατούνταν στις φυλακές Χίου και δεν είχαν δει κανένα μέλος της οικογένειάς τους.
Όταν μέλη της οικογένειας, υποστηρικτές και παρατηρητές της δίκης μπήκαν στην αίθουσα του δικαστηρίου στις 5 Μαΐου, οι τρεις κατηγορούμενοι κάθονταν με χειροπέδες ο ένας στον άλλο στο πίσω μέρος της αίθουσας. Μόνο δύο μέλη της οικογένειας, ο αδελφός του Kheiraldin και ο θείος του Mohamad, είχαν τα απαραίτητα έγγραφα και τα οικονομικά μέσα για να ταξιδέψουν στην Ελλάδα προκειμένου να παραστούν στη δίκη. Την προηγούμενη ημέρα, τα μέλη της οικογένειας επιτρεπόταν να επισκεφθούν τους κατηγορούμενους μόνο για δέκα λεπτά, στους οποίους επίσης απαγορευόταν να μιλήσουν στο τηλέφωνο με τις οικογένειές τους. Όταν ξεκίνησε η δίκη, οι τρεις κατηγορούμενοι κλήθηκαν ένας προς έναν.
Η δίκη άρχισε στις 9.45 π.μ., για να διακοπεί αμέσως μετά, επειδή δεν ήταν παρών ο μοναδικός μάρτυρας κατηγορίας, ένας αξιωματικός της λιμενικής αστυνομίας και ο διερμηνέας των κατηγορουμένων. Το δικαστήριο σκέφτηκε να αναβάλει τη δίκη, αλλά αποφάσισε να μην το κάνει και ζήτησε διερμηνέα.
Αφού έφτασε ο μεταφραστής και η δίκη συνεχίστηκε γύρω στις 10.30 π.μ., οι δικηγόροι των κατηγορουμένων ζήτησαν να τροποποιηθούν οι κατηγορίες κατά των πελατών τους. Δεν κατηγορήθηκαν μόνο για “διευκόλυνση παράνομης εισόδου με κίνδυνο για ανθρώπινη ζωή” επειδή είχαν οδηγήσει το σκάφος, αλλά και για “εγκληματική οργάνωση” και “πρόκληση ναυαγίου”, μια κατηγορία που θα τους επέρριπτε την ευθύνη για το θάνατο 18 ανθρώπων. Κατά συνέπεια, αντιμετώπιζαν την απίστευτη ποινή της 18 φορές ισόβιας κάθειρξης. Η υπεράσπιση ζήτησε να αποσυρθούν οι κατηγορίες της εγκληματικής οργάνωσης και της πρόκλησης ναυαγίου, ενώ η βασική κατηγορία “διευκόλυνση παράνομης εισόδου» να μετατραπεί από κακούργημα σε πλημμέλημα. Τόνισαν ότι δεν υπήρχε κανένα απολύτως στοιχείο ότι οι τρεις οργάνωσαν το ταξίδι και ότι έδρασαν με σκοπό το κέρδος. Αντιθέτως, αναγκάστηκαν να βρεθούν σε αυτή τη θέση λόγω της οικονομικής τους κατάστασης.
Στις έξι μαρτυρίες άλλων επιβατών του πλοίου που διαβάστηκαν στο δικαστήριο, οι μάρτυρες κατέθεσαν ότι ήταν άλλοι, και όχι οι τρεις κατηγορούμενοι, που είχαν οργανώσει το ταξίδι και είχαν λάβει τα χρήματα από αυτούς. Οι δικηγόροι επεσήμαναν ότι τα ψευδώνυμα των διακινητών που αναφέρονται στις μαρτυρίες των επιβατών είχαν εμφανιστεί και σε άλλες δίκες και καταθέσεις.
Στη συνέχεια, κατέθεσαν τα δύο μέλη των οικογενειών που ήταν παρόντες. Ανέφεραν τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης των Σύριων στην Τουρκία, τις ατομικές ιστορίες των κατηγορουμένων και τις μεγάλες οικονομικές δυσκολίες που αντιμετώπισαν.
Ο τρίτος μάρτυρας υπεράσπισης, διασώστης θαλάσσης, που κατέθεσε με βάση την εμπειρία του, επιβεβαίωσε ότι είναι κοινή πρακτική οι πρόσφυγες να πρέπει να κατευθύνουν οι ίδιοι τη βάρκα, καθώς εκείνοι που ουσιαστικά κερδίζουν χρήματα από τα ταξίδια δεν οδηγούν, καθώς δεν θέλουν ούτε να συλληφθούν ούτε να διακινδυνεύσουν τη ζωή τους. Είπε επίσης ότι τα τελευταία δύο χρόνια έχει αυξηθεί πάρα πολύ ο αριθμός των ιδιαίτερα επικίνδυνων ταξιδιών (λόγω της τεράστιας απόστασης) από την Τουρκία προς την Ιταλία.
Οι τρεις κατηγορούμενοι δήλωσαν στις καταθέσεις τους ότι συμφώνησαν να οδηγήσουν το σκάφος μόνο και μόνο επειδή δεν μπορούσαν να πληρώσουν τα 7.000 με 10.000 ευρώ που κόστιζε το ταξίδι. Και οι τρεις ήλπιζαν να ξεφύγουν από τις ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες διαβίωσης για τους ίδιους και τα παιδιά τους στην Τουρκία και την αυξανόμενη απειλή απέλασης στη Συρία, μια χώρα από την οποία είχαν διαφύγει από σφαγές και στρατολόγηση στο στρατό. Ο Kheiraldin ειδικότερα αποφάσισε να διακινδυνεύσει τη ζωή του για την κόρη του, η οποία χρειάζεται επείγουσα ιατρική περίθαλψη που δεν μπορεί να λάβει στην Τουρκία. Κατέθεσαν επίσης ότι πριν από το ταξίδι κρατούνταν για μέρες σε ένα σπίτι με κάγκελα, φρουρούμενο από ένοπλους. Όταν είδαν την κατάσταση του σκάφους και τον αριθμό των ατόμων που επέβαιναν σε αυτό, αρνήθηκαν να το οδηγήσουν, αλλά αναγκάστηκαν να το κάνουν λόγω των απειλών εναντίον τους και των οικογενειών τους.
Στην αγόρευσή του, ο εισαγγελέας ανέφερε ότι, σύμφωνα με το νόμο, οι τρεις κατηγορούμενοι πρέπει να κριθούν ένοχοι για “διευκόλυνση της παράνομης εισόδου υπηκόων τρίτων χωρών με κίνδυνο για την ανθρώπινη ζωή”. Ωστόσο, προς έκπληξη όλων, τόνισε ότι ο ίδιος ο νόμος είναι προβληματικός, καθώς δεν λαμβάνει υπόψη περιπτώσεις όπως αυτή των κατηγορουμένων, οι οποίοι αναγκάζονται να μεταφέρουν τους εαυτούς τους και άλλους, σε άλλες χώρες χωρίς να ενεργούν με σκοπό το κέρδος. Ως εκ τούτου, δήλωσε ότι θα αναγνωρίσει ελαφρυντικά και πρότεινε την απαλλαγή των κατηγορουμένων από τις κατηγορίες της “πρόκλησης ναυαγίου” και της “εγκληματικής οργάνωσης”. Οι δικαστές αποφάσισαν αναλόγως. Η αναγνώριση των ελαφρυντικών περιστάσεων, των μη ταπεινών κινήτρων και του πρότερου σύννομου βίου, έσωσαν τους κατηγορούμενους από την ισόβια κάθειρξη. Ο Kheiraldin καταδικάστηκε σε 187 χρόνια ως “καπετάνιος” και οι Mohamad και Abdallah σε 126 χρόνια ως “βοηθοί”. Οι ποινές αυτές καθορίστηκαν για τον “καπετάνιο” ως εξής: 10 έτη βασικής ποινής για το κακούργημα και 3 έτη επιπλέον για κάθε άτομο που επέβαινε στο σκάφος (59 άτομα). Επομένως, 10+3×59 = 187 έτη.
Για τους δύο “βοηθούς” η ποινή ορίστηκε ως εξής: 1: 8 έτη ως βασική ποινή για το κακούργημα και 2 έτη για κάθε άτομο που επέβαινε στο σκάφος (59 άτομα). Συνεπώς, 8+2×59 = 126 έτη.
Οι Kheiraldin, Abdallah και Mohamad άσκησαν έφεση κατά της απόφασης.
Την ίδια ημέρα, ο Μοχάμαντ έμαθε ότι ο πατέρας του είχε εκτελεστεί από τις δυνάμεις του Άσαντ. “Ο Μοχάμαντ δεν ξέρει τι να σκεφτεί τώρα, τον πατέρα του ή τα παιδιά του”, σχολιάζει ο Abdulsalam B., ο θείος του. Όταν τα μέλη της οικογένειας επισκέφθηκαν τους τρεις μετά τη δίκη, δεν τους επιτράπηκε να τους αγγίξουν ή να τους αγκαλιάσουν. Στη μητέρα του Abdallah στη Συρία, η οποία μιλούσε στο τηλέφωνο, δεν επετράπη να μιλήσει στον γιο της.
Οι Abdallah, Kheiraldin και Mohamad μεταφέρθηκαν πίσω στις φυλακές Χίου. Εκεί, δεν μπορούν να τους επισκεφθούν τα παιδιά ή οι σύζυγοί τους, καθώς ζουν στην Τουρκία και τη Συρία και δεν επιτρέπεται να ταξιδέψουν στην Ελλάδα.
Osama A., αδελφός του Kheiraldin: “Ο αδελφός μου είχε προσπαθήσει τρεις φορές να φτάσει στην Ελλάδα από τη στεριά, αλλά κάθε φορά τον έστελναν πίσω. Έτσι αποφάσισε τελικά να πάρει μια βάρκα και να ρισκάρει τη ζωή του για να σώσει την κόρη του. Υπάρχουν πολλά θύματα όπως ο Kheiraldin. Οι πραγματικοί διακινητές δεν μπαίνουν ποτέ στο πλοίο. Η Ευρώπη πρέπει να ανοίξει την πόρτα για τους πρόσφυγες, ώστε να μην χρειάζεται να διακινούνται παράνομα”.
Abdulsalam B., θείος του Mohamad: “Αυτή δεν ήταν μια δίκαιη δίκη. Καταδίκασαν τα θύματα. Η σύζυγος του Μοχάμαντ σχεδόν λιποθύμησε όταν άκουσε τα νέα. Ποιος θα στηρίξει τώρα τις οικογένειές τους; Το δικαστήριο καταδίκασε και τις οικογένειες”.
Χριστίνα Κ., Aegean Migrant Solidarity: “Αν και η δίκη αυτή είχε κάποια θετικά στοιχεία που δεν συναντώνται σε άλλες παρόμοιες υποθέσεις, όπως η αναγνώριση ότι οι κατηγορούμενοι είναι και θύματα των κατηγοριών που τους αποδίδονται, το πρόβλημα βρίσκεται στον ίδιο το νόμο. Καθώς πρόκειται για έναν ακόμη νόμο που ποινικοποιεί τη μετανάστευση με τεράστιες ποινές και αφήνει ανενόχλητους όσους επωφελούνται από τον πόνο και την ανάγκη των μεταναστών. Ο νόμος αυτός πρέπει να αλλάξει άμεσα, καθώς συνεχίζει να καταστρέφει τις ζωές ανθρώπων που είναι αθώοι”.
Julia Winkler, borderline-europe: “Τρεις πρόσφυγες καταδικάζονται σε πάνω από 100 χρόνια φυλάκισης, παρόλο που η υπεράσπιση, η εισαγγελία και οι δικαστές συμφωνούν ότι το μόνο που έκαναν ήταν να κατευθύνουν μια βάρκα με άλλους πρόσφυγες. Αυτή η δίκη καθιστά ιδιαίτερα σαφές ότι το πρόβλημα δεν είναι η κατάχρηση ή η παρερμηνεία του νόμου, αλλά ο ίδιος ο νόμος και ότι φτιάχτηκε ακριβώς για να ποινικοποιήσει αυτούς που ισχυρίζεται ότι προστατεύει – τους ανθρώπους που μεταναστεύουν”.
Oda Becker, You Can’t Evict Solidarity: “Η ποινή είναι σκληρή και δυστυχώς δεν αποτελεί μεμονωμένη περίπτωση. Βλέπουμε πολλές περιπτώσεις όπου άνθρωποι που ζητούν προστασία καταδικάζονται αυθαίρετα σε πολυετή φυλάκιση. Αυτή η πρακτική και οι παράνομες επαναπροωθήσεις μεταναστών που αποτελούν εδώ και καιρό μέρος του απάνθρωπου συνοριακού καθεστώτος της ΕΕ γίνονται όλο και πιο βάναυσες. Στις 18 Μαΐου θα διεξαχθεί στη Σάμο η δίκη ενός πατέρα του οποίου ο γιος πνίγηκε κατά τη διέλευση. Αντιμετωπίζει πλέον ποινή φυλάκισης έως και 10 ετών για έκθεση σε κίνδυνο της ζωής του παιδιού του. Στεκόμαστε αλληλέγγυοι στους κατηγορούμενους. Η μετανάστευση δεν είναι έγκλημα!
Sascha Girke, Iuventa: “Ενώ εμείς, το πλήρωμα του Iuventa και όλοι οι άλλοι Ευρωπαίοι διασώστες στη θάλασσα, λαμβάνουμε μεγάλη προσοχή και υποστήριξη όταν ποινικοποιούμαστε για τις παρεμβάσεις μας, είναι καθημερινή πρακτική στα ευρωπαϊκά δικαστήρια και ελάχιστα αξίζει πρωτοσέλιδο όταν άνθρωποι που βρίσκονται σε κίνηση στέλνονται στη φυλακή για πολλά χρόνια μόνο και μόνο επειδή οδήγησαν ένα σκάφος με το οποίο έφεραν τους εαυτούς τους και άλλους στην Ευρώπη. Αυτή η νομιμοποιημένη αδικία πρέπει, όπως και η ποινικοποίηση της αλληλεγγύης, να γίνει επίκεντρο του πολιτικού αγώνα”.
Δημήτρης Χούλης, ένας από τους δικηγόρους της υπόθεσης Paros3: “Να έχεις λάβει μια απόφαση για τους (αθώους) πελάτες σου σε συνολικά 439 χρόνια φυλάκισης και να το θεωρείς νίκη! Αυτή είναι η τρέλα των δρακόντειων νόμων της Ευρώπης-φρούριο. Ακόμα και αν έχουν τις καλύτερες προθέσεις, τα δικαστήρια θα συνεχίσουν να καταδικάζουν αθώους ανθρώπους σε χιλιάδες χρόνια μέχρι να αλλάξει ο νόμος. Η Ευρώπη-φρούριο προκαλεί θάνατο και φυλάκιση στους πιο ευάλωτους. Χρειαζόμαστε μια αλλαγή της νομοθεσίας. Η αναζήτηση ασύλου δεν είναι έγκλημα”.
Οι οργανώσεις Aegean Migrant Solidarity, borderline-europe, You Can’t Evict Solidarity και το πλήρωμα Iuventa θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν τους Kheiraldin, Mohamad και Abdallah και τις οικογένειές τους στις δικαστική διαδικασία του εφετείου και όχι μόνο.
Απαιτούμε την άμεση απελευθέρωσή τους από τη φυλακή, την ελευθερία όλων όσων συνελήφθησαν για οδήγηση βάρκας και τον τερματισμό της ποινικοποίησης της μετανάστευσης και της φυλάκισης των ανθρώπων που βρίσκονται σε κίνηση!
****
Οι τρεις πατέρες είχαν προσπαθήσει να φτάσουν απευθείας στην Ιταλία για να αποφύγουν το ελληνικό έδαφος και συνεπώς τις βίαιες και παράνομες επαναπροωθήσεις ή για να αποφύγουν τον εγκλωβισμό τους στα ελληνικά νησιά. Μη μπορώντας να πληρώσουν για το ιδιαίτερα ακριβό ταξίδι, οι τρεις άνδρες συμφώνησαν να οδηγήσουν τη βάρκα με περίπου 80 άλλα άτομα με αντάλλαγμα ένα φθηνότερο ναύλο. Κοντά στο ελληνικό νησί της Πάρου, το σκάφος ανατράπηκε, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 18 άνθρωποι. Αντί να λάβουν ψυχολογική φροντίδα μετά από αυτή την τραυματική εμπειρία, οι Kheiraldin, Abdallah και Mohamad συνελήφθησαν.
