September 10, 2020
Read in English | Lee en español
Τις δύο τελευταίες νύχτες, 8 και 9 Σεπτεμβρίου η Μόρια κάηκε ολοσχερώς. Αυτό το σύμβολο των ευρωπαϊκών πολιτικών της ανάσχεσης μεταμφιεσμένο σαν «κέντρο υποδοχής». Αυτοί που ήταν αναγκασμένοι να ζουν εκεί μέσα αποκάλυψαν την πραγματική του φύση- μια παγίδα θανάτου.
Από τις 18 Μαρτίου η Μόρια βρίσκεται σε lockdown. Η πανδημία του covid-19 χρησιμοποιήθηκε σαν δικαιολογία για τον διαχωρισμό και την απομόνωση των μεταναστών. . Αφού εντοπίστηκε το πρώτο θετικό κρούσμα Covid-19 στο στρατόπεδο, 2.000 άτομα εξετάστηκαν για τον ιό, αποκαλύπτοντας ότι είχε ήδη εξαπλωθεί. Για έξι μήνες, δεν είχαν ληφθεί προληπτικά μέτρα. Η δημοτική αρχή έκλεισε έναν χώρο καραντίνας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, ανοίγοντας αντ ‘αυτού ένα Ολλανδικό ιατρικό κέντρο χωρίς προσωπικό. Η προτεινόμενη λύση του ελληνικού κράτους για την πανδημία – ήταν η κατασκευή ενός συνοριακού φράκτη από την κατασκευαστική εταιρεία ΑΚΤΩΡ για 845.000 ευρώ – επί της ουσίας η μόνη στρατηγική της κυβέρνησης για την πανδημία είναι ο αστυνομικός έλεγχος. Η δημιουργία ενός γκέτο στο οποίο μόνο ο πιο ικανός να μπορεί να επιζήσει.
Κάποιοι από τον πληθυσμό του καταυλισμού αναγκάστηκαν να καταφύγουν στα ελάχιστα διαθέσιμα μέσα που είχαν. Όλοι είδαν ότι η πανδημία Covid-19 χρησιμοποιείται για να δικαιολογήσει τη δημιουργία της μεγαλύτερης φυλακής της Ευρώπης. Κάποιοι θεώρησαν πως το ελληνικό κράτος είδε σαν ευκαιρία την πανδημία και άρχισαν να αμφιβάλλουν για το αν το ξέσπασμα ήταν πραγματικό. Μπήκαν στην κλινική καραντίνας που φιλοξενούσε τους ασθενείς με Covid-19 και απελευθέρωσαν τους ανθρώπους από μέσα. Ξέσπασαν πυρκαγιές. Σύμφωνα με έναν μάρτυρα, «κάθε πλευρά καίγονταν, Βόρεια, Νότια, Ανατολικά, Δυτικά». Πυρκαγιές στοχεύουν κτίρια που αντιπροσωπεύουν τη γραφειοκρατική υποδομή που διαχειρίζεται και υποστηρίζει το σύστημα των συνόρων. Έκαψαν τα γραφεία της Ύπατης Αρμοστείας και της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο. Την πρώτη νύχτα το 75% του καταυλισμού καταστράφηκε, το υπόλοιπο καταστράφηκε την επόμενη.
Οι πυρκαγιές εξαπλώθηκαν στο Προαναχωρησιακό Κέντρο Κράτησης (ΠΡΟ.ΚΕ.Κ.Α), ένα σημείο κρατικής βίας και βασανιστηρίων, όπου οι περισσότεροι κρατούμενοι κρατούνται μόνο για διοικητικές παραβάσεις (και όχι για ποινικά αδικήματα). Καθώς η φωτιά πλησίαζε, οι κρατούμενοι της φυλακής προσπάθησαν να σκαρφαλώσουν στο φράχτη μέχρι που οι δεσμοφύλακες παραιτήθηκαν και άφησαν τους ανθρώπους να φύγουν. Για τους κρατούμενους, οι φωτιές ήταν απελευθέρωση.
Χωρίς σχέδιο εκκένωσης, η αστυνομία πρώτα απάντησε με τη μόνη μέθοδο ελέγχου πλήθους που γνώριζαν: τα δακρυγόνα. Η αστυνομία έδιωχνε πολλούς ανθρώπους που ζητούσαν βοήθεια (όπως συνέβη στο παρελθόν μετά την πυρκαγιά του Σεπτεμβρίου 2019, που είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο του Faride Tajik). Καθώς οι πυρκαγιές εξαπλώθηκαν, το lockdown έληξε απότομα, η έξοδος των ανθρώπων που έφευγαν από το κέντρο κράτησης της Μόριας ήταν αδύνατον πια να συγκρατηθεί. Ωστόσο, η αστυνομία εμπόδισε, στο δρόμο, τους μετανάστες, που προσπάθησαν να φτάσουν στη Μυτιλήνη, δημιουργώντας ένα οδόφραγμα κοντά στον καταυλισμό του Καρά Τεπέ (στα μέσα της διαδρομής μεταξύ Μόριας και της πόλης).
Καθώς εκείνοι που έφευγαν από το κέντρο κράτησης συγκεντρώθηκαν στη δυτική έξοδο της Λάρσου, ομάδες περιφρούρησης από ντόπιους με μηχανές περιπολούσαν το δρόμο, πριν επιστρέψουν στο χωριό της Μόριας. Εκεί, ένας ακροδεξιός όχλος μπλόκαρε το μονοπάτι όσων προσπαθούσαν να φύγουν από το στρατόπεδο μέσα από το χωριό. Οι ενέργειές τους ήταν το αποτέλεσμα μιας κουλτούρας ατιμωρησίας που δημιουργήθηκε από χρόνια αποτυχίας από την αστυνομία και τους εισαγγελείς να δράσουν ενάντια στην ακροδεξιά βία. Τον τελευταίο χρόνο, η ρατσιστική δεξιά του νησιού ήταν αρκετά δραστήρια. Από τα μέσα Ιουλίου, ακροδεξιές ομάδες διοργάνωσαν τέσσερις διαδηλώσεις ενάντια στην παρουσία του κέντρου κράτησης στη Μόρια, κατά τη διάρκεια των οποίων επιτέθηκαν ένα όχημα ΜΚΟ το οποίο χρειάστηκε να φύγει υπό αστυνομική συνοδεία και έσπασαν και άλλα αυτοκίνητα με την υποψία ότι ανήκαν σε ΜΚΟ. Στις 20 Αυγούστου, μια διαδήλωση οδήγησε σε αψιμαχίες στο στρατόπεδο κατά τη διάρκεια της οποίας οι ακροδεξιά διαδηλωτές χτύπησαν τους μετανάστες, ενώ η αστυνομία φέρεται να παρακολουθεί και αρνούμενη να παρέμβει.
Για δύο νύχτες, εκείνοι που προσπαθούσαν να ξεφύγουν από τις πυρκαγιές βρήκαν τη διαδρομή τους μπλοκαρισμένη από την αστυνομία από τη μία πλευρά και ακροδεξιές περιπολίες από την άλλη. Ένας φίλος από το κέντρο κράτησης, στις 8 Σεπτέμβρη, μας είπε πως βρέθηκε να τρέχει μπρος-πίσω ανάμεσα στο camp και το κοντινό χωριό Μοριά, παγιδευμένος ανάμεσα σε έναν ακροδεξιό όχλο και τον αποκλεισμό της αστυνομίας, πριν τρέξει να κρυφτεί στο κοντινό δάσος. Από το βράδυ της 8ης, το οδόφραγμα που μπλοκάρει την πιο άμεση διαδρομή από το στρατόπεδο προς τη Μυτιλήνη στήθηκε, αφήνοντας χιλιάδες μετανάστες παγιδευμένους στον ανοιχτό δρόμο. Στις 9 Σεπτέμβρη, ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης ισχυρίστηκε ότι η Ελλάδα θα «υπερασπιστεί… την εθνική της αξιοπρέπεια, μαζί με τον ανθρωπισμό της προς κάθε αδύναμο». Το ίδιο βράδυ, η αστυνομία επιτέθηκε με δακρυγόνα σε αυτούς που προσπαθούσαν να περπατήσουν στη Μυτιλήνη, οι ντόπιοι μπλόκαραν ξανά το μονοπάτι μέσα από το χωριό της Μόριας, ενώ ένας όχλος περίπου 200 ατόμων συγκεντρώνονταν στη δυτική έξοδο της Λάρσου από το στρατόπεδο. Οι ακροδεξιές περιπολίες συγκεντρώθηκαν στη θέση μιας εγκαταλελειμμένης στρατιωτικής βάσης κοντά στον κόλπο της Γέρας στην οποία είχε ανακοινωθεί πως θα μεταφέρονταν οι μετανάστες. Μέχρι το πρωί της 10ης Σεπτεμβρίου, οι ντόπιοι είχαν δημιουργήσει το δικό τους οδόφραγμα με βαρέα φορτηγά του Δήμου, στην έξοδο της Λάρσου, με την υποστήριξη ακροδεξιών ομάδων διαμαρτυρίας και την έγκριση του Δημάρχου της Μυτιλήνης, προκειμένου να σταματήσουν την ανακατασκευή του καμένου το κέντρου κράτησης στη Μόρια.
Το ελληνικό κράτος αντέδρασε κηρύσσοντας τη Λέσβο σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τέσσερις μήνες, στην οποία θα συνδράμουν «όλες τις εθνικές δυνάμεις». Ο Πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης ισχυρίστηκε ότι η κατάσταση στη Μόρια ήταν «θέμα… εθνικής ασφάλειας», ανακοινώνοντας την πλήρη απαγόρευση ταξιδιού για κάθε «μετανάστη και πρόσφυγα», προτού επαινέσει την «αποτελεσματικότητα» των ελληνικών «ελέγχων στα θαλάσσια σύνορά μας», μια έμμεση αναφορά στις ευρέως εφαρμοζόμενες παράνομες και θανατηφόρες απελάσεις στη θάλασσα, οι οποίες «μείωσαν δραστικά τις παράνομες εισόδους». Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, η οποία τον Μάρτιο επαίνεσε την Ελλάδα ως την «ασπίδα της Ευρώπης», ενώ τα κρατικά στρατεύματα πυροβόλησαν και σκότωσαν τον Muhammad Gulzar στην απόπειρα του να περάσει τα σύνορα του Έβρου από την Τουρκία, δήλωσε ότι η Επιτροπή είναι «έτοιμη να στηρίξει Ελλάδα». Η αρχική απάντηση της κυβέρνησης ήταν να στείλει τον Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, τον Υπουργό Προστασίας του Πολίτη, το κρατικό τμήμα που είναι αρμόδιο για την αστυνόμευση και τις φυλακές, μαζί με επιπλέον αστυνομικές μονάδες. Καμία ιατρική βοήθεια δεν έχει φτάσει και δεν υπάρχει κανένας συντονισμός την εξασφάλιση τροφής και στέγης, αφήνοντας χιλιάδες, μερικοί από τους οποίους χρειάζονται επείγουσα ιατρική βοήθεια, παγιδευμένους και πεινασμένους σε ένα δρόμο που κανείς δεν φέρνει βοήθεια γιατί κανείς δεν έχει πρόσβαση από έξω.
Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, που εκλέχθηκε τον Ιούλιο του 2019, έχει διαχειριστεί τη Μόρια μέσω πολιτικών αδιαφορίας και υποδομών ικανών μόνο για τιμωρία. Δεν έχει κάνει τίποτα για την αποσυμφόρηση του πληθυσμού ενός καταυλισμού που έχει σχεδιαστεί για να φιλοξενεί προσωρινά 3.000, επιτρέποντάς να φτάσει τον αριθμό των 20.000 στην κορύφωση του (τον Ιούνιο). Έχει επιτεθεί στην κοινωνία των πολιτών, περιστέλλοντας τις λειτουργίες των ΜΚΟ, έχει ποινικοποιεί τους παρατηρητές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τον κόσμο τους κίνηματος αλληλεγγύης στους μετανάστες. Έχει τροφοδοτήσει τον φασισμό μέσω της γλώσσας του πολέμου, χαρακτηρίζοντας τους μετανάστες ως «ασύμμετρη απειλή» από την Τουρκία, και τις ΜΚΟ που εστιάζουν στη μετανάστευση ως εσωτερικό εχθρό . Η Νέα Δημοκρατία επιβλέπει την αρχιτεκτονική της βίας στο κέντρο κράτησης της Μόριας και τη Λέσβο συνολικά. Οι πυρκαγιές ήταν «η βία των καταπιεσμένων». Το πενταετές έγκλημα της Μόριας έχει φτάσει σε ένα τέλος, και ίσως εκείνοι που αναγκάστηκαν να ζήσουν εκεί θα ήταν λίγο ανακουφισμένοι αν οι επόμενες μέρες δεν ήταν χειρότερες από τις προηγούμενες.